شاخه های پروتستان (قسمت اول)
شاخههای اصلی کلیسای پروتستان عبارتند از:
1- کلیسای لوتری: براساس نظریات مارتین لوتر تأسیس شد و بیشتر پیروان آن در آلمان و کشورهای اسکاندیناوی ساکناند؛
2- کلیسای کالونی: بر مبنای نظرات ژان کالون الهیدان سوئیسی و اصلاحگرایان رادیکالتر نظیر اولریش تسوینگلی تأسیس شد؛
3- کلیسای باپتیست: وجه بنیادین و اصلی کلیسای باپتیست این است که تعمید نوزادان یا خردسالان نزد آنها مطلقاً مورد پذیرش نیست و فرد تعمیدگیرنده باید به هنگام رسیدن به بلوغ فکری و نیل به ایمانی شخصی به مسیح، غسل تعمید بگیرد. به همین دلیل است که پیروان این مذهب را «باپتیست» یعنی تعمیدیون نامیدند؛
4- کلیسای متدیست: بر مبنای نظریات جان وزلی و برادرش تأسیس شد؛
5- کلیسای پنطیکاستی: این شاخه تأکید خاصی بر تجربهٔ شخصی مستقیم خدا از طریق تمعید روحالقدس، چنانکه در انجیل از روز پنطیکاست بیان شدهاست، دارد.
6- شاخهٔ مهم دیگری از مکتب پروتستانیسم که کلیسای انگلیس و کلیسای اسقفی نمونه بارز آن هستند، در قرن ۱۶ در انگلستان ظهور کرد. این فرقه اکنون از نظر الهیات و ارکان پرستش بیش از سایر فرق پروتستانیسم به کلیسای کاتولیک نزدیک است. پیروان شاخهٔ انگلیکان در طیفی کاتولیکی-پروتستانی قرار دارند. برخی از پیروان انگلیکان، کاتولیک و برخی پروتستان و عدهای هم بین این دو قرار دارند؛ به همین دلیل آنها را مسامحتاً (و نه دقیقاً) پروتستان مینامند.
مسیحیت انجیلی (به انگلیسی: Evangelicalism) شاخهای از پروتستانتیسم با گستردگی جهانی است که جوهر مژده انجیل، مشتمل بر آموزهٔ رستگاری مبتنی بر لطف از طریق ایمان به تاوان عیسی مسیح میپندارد. گرویدن یا تجربه تولد دوباره به اعتقاد انجیلیها اصل مهم رسیدن به رستگاری است.
این شاخه چهار اعتقاد اساسی دارد:
1.لزوم ایمان آوردن شخصی (تولد دوباره)
2.اعتقاد بالا به سندیت کتاب مقدس
3.اعتقاد گسترده به نجات و آمرزش نهایی توسط عیسی
4.تلاش گسترده برای آموزش و گسترش انجیل
به مبلغان انجیل، مُبَشّران یا مژدهدهندگان (به انگلیسی: Evangelist) میگویند. شعار مژده دهندگان بازگشت به انجیل و تغییر جامعه با تحول فرهنگی است. مسیحیت انجیلی از جمله پویاترین جنبشهای مذهبی در جهان معاصر بوده و در سطح جهان در حال گسترش است.
لوتریانیسم یا کلیسای لوتری یکی از شاخههای عمده مسیحیت غربی است که با کلام مارتین لوتر، اصلاحطلب آلمانی مشخص است. لوتر برای اصلاح کلام و عمل کلیسا اصلاحات پروتستانی را راهاندازی کرد. لوتریانیسم در شمال و مرکز آلمان با حمایت شاهزادههای این کشور و با لشکرکشی یک آلزاسی به نام فیلیپ یاکوب اشپنر نفوذ و گسترش یافت و امروزه گذشته از این دو ناحیه آلمان و شمال آلزاس در کشورهای اسکاندیناوی یافت میشوند در حال حاضر در دنیا حدود هفتاد میلیون لوتری وجود دارند.